ඒ ගොළුබෙල්ලා යි. උද්‍යාන වලට, වගාවන්ට හානි කරන, ඇලෙන සුළු ශරීරයකින් යුතු පොදු ගොළුබෙල්ලා අපට නුහුරු දෙයක් නොවේ.
එහෙත් අපේ පැරණි මුතුන් මිත්තන් විසින් ඉතා ඉහළින් අගය කරන ලද සහ විවිධ රෝගාබාධ සඳහා ඖෂධයක් ලෙස භාවිතා කරන ලද "
වෙද ගොළුබෙල්ලා" නම් සුවිශේෂී ගොළුබෙල්ලන් විශේෂයක් පිළිබඳව ඔබ අසා තිබේද? අවාසනාවකට මෙන් අද වන විට මෙම වටිනා සත්වයා අපෙන් ක්‍රමයෙන් ඈත්ව යමින් සිටී.
වෙද ගොළුබෙල්ලා හඳුනා ගැනීම
මෙම සත්වයා අප බහුලව දකින සාමාන්‍ය ගොළුබෙල්ලාට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් ය. විවිධ ප්‍රදේශවල විවිධ නම් වලින් හඳුන්වන මොවුන්, ගස් බෙල්ලා, ගස් ගොළුබෙල්ලා, වෙද බෙල්ලා, වෙද ගොල්ලා, වෙද ගොළුබෙල්ලා ආදී නම් වලින් ප්‍රකට ය. උද්භිද විද්‍යාත්මකව Acavus Phoenix ලෙස හඳුන්වන මෙම සත්වයා ප්‍රධාන වශයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ තෙත් කලාපීය ප්‍රදේශවලට ආවේණික ය.
ඔවුන්ගේ ශරීර සැකැස්ම ද සාමාන්‍ය ගොළුබෙල්ලාගෙන් වෙනස් වේ. සාමාන්‍ය ගොළුබෙල්ලාගේ මෙන් උල් වූ දිගටි කවචයක් මොවුන්ට නැත. ඒ වෙනුවට මොවුන් සතුව ඇත්තේ ඕවලාකාර හැඩයකින් යුත්, කැල්සියම් කවචයකි. මෙම කවචයේ වර්ණය ද සුවිශේෂී ය. බොහෝ විට රෝසපැහැයට හුරු සුදු පැහැයක් ගන්නා අතර, සමහර විට රතු පැහැයට හුරු නිදර්ශක ද දැකිය හැකි ය. කෙසේ වෙතත්, බහුතරයක් වෙද ගොළුබෙල්ලන්ගේ කවචය කොළ පැහැයෙන් දිස් වේ. මෙය ඔවුන්ගේ ස්වභාවික වර්ණය නොවන අතර, ඔවුන් දිගු කලක් එකම ස්ථානයක රැඳී සිටින විට කවචය මත වැඩෙන දිය සෙවෙල හේතුවෙන් ඇති වන තාවකාලික වර්ණයකි.
ශරීරයේ මාංශමය කොටස තද රතු පැහැයක් හෝ කළු පැහැයක් ගනී. මොවුන්ට ස්පර්ශක යුගල් දෙකක් ඇති අතර, ඉන් එක් යුගලයක අග පිහිටි ඇස් මගින් ආලෝකය සංවේදනය කරයි. අනෙක් ස්පර්ශක යුගලය අවට පරිසරයේ සංවේදනයන් සඳහා යොදා ගැනේ.
වාසස්ථාන සහ ජීවන රටාව
වෙද ගොළුබෙල්ලා පොළොව මත බඩගාමින් ජීවත් වන සතෙක් නොවේ. ඔවුන් ප්‍රධාන වශයෙන්ම ගස් කඳන් මත වාසය කරයි. ඔවුන්ගේ ආහාරය වන්නේ ගස්වල යුෂ, මියගිය හෝ දිරාපත් වූ ශාක කොටස් ය. මේ නිසා, පොළොවේ අපිරිසිදු පරිසරයන්හි වෙසෙමින්, විවිධ දේ අනුභව කරන සාමාන්‍ය ගොළුබෙල්ලන් මෙන් මොවුන් අපිරිසිදු සතුන් නොවේ. ඔවුන්ගේ පිරිසිදු වාසස්ථානය හා ආහාර රටාව නිසාම ඔවුන්ගේ ශරීරයෙන් නිකුත් වන ශ්‍රාවය ද අපිරිසිදු යැයි සිතීමට හේතුවක් නැත.
සාමාන්‍ය ගොළුබෙල්ලන් මෙන් මොවුන් වගාවන්ට හානි කරන විනාශකාරී සතුන් නොවේ. ඔවුන් ස්වභාවික පරිසර පද්ධතියේ සිය කාර්යය නිහඬව ඉටු කරයි. එහෙත්, ඔවුන්ගේ පැවැත්මට බරපතල තර්ජනයක් එල්ල වී ඇත. මොවුන්ගේ බෝවීම ඉතා සීමිත ය.
එක්වරකට දමන්නේ එකම බිත්තරයක් පමණි. එසේම, කුරුල්ලන්, කටුස්සන් වැනි විලෝපිකයන්ට මොවුන් පහසුවෙන් ගොදුරු වේ. මේ ස්වභාවික තර්ජන සමඟම, මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් ඔවුන්ගේ වාසස්ථාන අඩුවීම, පරිසර දූෂණය සහ ඇතැම් විට අධික ලෙස එකතු කිරීම ද මොවුන්ගේ සංඛ්‍යාව අඩුවීමට හේතු වී තිබේ. මා කුඩා කාලයේ ගමේ ගස් ගානේ ඕනෑ තරම් සිටි මොවුන් අද වන විට සොයා ගැනීම අසීරු වී ඇත්තේ මේ හේතු නිසාවෙනි. ඔවුන් මේ වන විට වඳවී යාමේ තර්ජනයට මුහුණ දී සිටී.
ඖෂධීය වටිනාකම: පැරණි විශ්වාස සහ ප්‍රයෝගික භාවිතයන්
වෙද ගොළුබෙල්ලාගේ වටිනාකම ඇත්තේ ඔවුන්ගේ මෙම සුවිශේෂී ඖෂධීය ගුණාංගයන් හේතුවෙනි. අපේ පැරණි හෙළ වෙදකමේ දී මොවුන් විවිධ රෝගාබාධ සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට යොදාගෙන ඇත. පුරාණ වාර්තාවලට අනුව, ගස්වලින් වැටීමෙන් හෝ වෙනත් හේතූන් මත අස්ථි බිඳීම් වලට ලක් වූ පුද්ගලයන්ට වෙද ගොළුබෙල්ලාගේ ශරීරයෙන් නිකුත් වන ශ්‍රාවය (ලාටු යුෂ) පානය කිරීමට ලබා දී තිබේ. අස්ථි සුවවීම වේගවත් කිරීමට මෙහි අඩංගු කැල්සියම් වැනි ද්‍රව්‍ය උපකාරී වන බවට පැරැන්නන් විශ්වාස කරන්නට ඇත.
එසේම, ඇස් සම්බන්ධ රෝගාබාධ සඳහා ද මොවුන් යොදාගෙන ඇත. විශේෂයෙන්ම, ඇස්වලට විෂක් යම් විට (උදා: කෘමීන්ගෙන් හෝ ශාක කොටස් වලින්) වෙද ගොළුබෙල්ලාගේ ලාටු ස්වල්පයක් ඇසට දැමීමෙන් විෂ නැසීමට හෝ දැවිල්ල සමනය කිරීමට ප්‍රතිකාර කර තිබේ. මෙම ශ්‍රාවයේ ඇති යම් ප්‍රති-ක්ෂුද්‍ර ජීවී හෝ සන්සුන්කාරී ගුණයක් මෙයට හේතු වන්නට ඇතැයි අනුමාන කළ හැකි ය. කෙසේ වෙතත්, මේවා පාරම්පරිකව පැවත එන විශ්වාසයන් හා ප්‍රයෝගික භාවිතයන් වන අතර, ඒවායේ නිරවද්‍යතාවය සහ විද්‍යාත්මක පදනම පිළිබඳව නවීන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ ස්ථිරසාර පර්යේෂණ සිදු වී ඇත්දැයි යන්න තවදුරටත් සොයා බැලිය යුතු ය.
දත් කැක්කුම සඳහා සුවිශේෂී විසඳුමක්
වෙද ගොළුබෙල්ලාගේ ඖෂධීය භාවිතයන් අතරින් වඩාත් ප්‍රචලිත සහ අදටත් ඇතැම් විට භාවිතයේ පවතින ක්‍රමයක් වන්නේ දත් කැක්කුම සමනය කිරීම සඳහා ඔවුන්ගේ ලාටු යොදා ගැනීමයි. දත් කැක්කුමේ වේදනාව කෙතරම් දරුණු විය හැකිදැයි එය අත්විඳ ඇති ඕනෑම අයෙකු දනී. සමහර විට සාමාන්‍ය වේදනා නාශක වලට හෝ නිවසේදී කරන ප්‍රතිකාර වලට වේදනාව සමනය නොවන අවස්ථා ද තිබේ. එවැනි අවස්ථාවලදී, පැරැණි ගම්බද ජනයා අවසාන විසඳුමක් ලෙස වෙද ගොළුබෙල්ලාගේ ලාටු යොදාගෙන තිබේ.
අතීතයේ මෙම ප්‍රතිකාරය බොහෝ විට සිදු කර ඇත්තේ රෝගියාට හොර රහසේ "කෙම් ක්‍රමයක්" ලෙසිනි. ඊට හේතුව වී ඇත්තේ ගොළුබෙල්ලෙකුගේ ශ්‍රාවය ඖෂධයක් ලෙස භාවිතා කරන බව දැනගත්විට රෝගියා තුළ අප්පිරියාවක් ඇති විය හැකි යැයි පැරැන්නන් සිතීමයි. එහෙත්, අප ඉහත සඳහන් කළ පරිදි, වෙද ගොළුබෙල්ලා පොදු ගොළුබෙල්ලා මෙන් අපිරිසිදු පරිසරයක ජීවත් වන සතෙක් නොවේ. එබැවින්, විෂබීජ හෝ අපිරිසිදු බව පිළිබඳ අනවශ්‍ය බියක් ඇති කර ගත යුතු නැත.
දත් කැක්කුම සඳහා මෙම ක්‍රමය යොදාගන්නා ආකාරය සරල ය. පළමුව, වෙද ගොළුබෙල්ලෙකු සොයාගත යුතු ය. අද වන විට මොවුන් දුර්ලභ බැවින් එය තරමක් අසීරු විය හැකි ය. විශේෂයෙන්ම පුවක්, රටදෙල්, කොස් වැනි ගස්වල කඳන් මත හෝ විශේෂයෙන්ම ඇඹරැල්ලා ගස් මත මොවුන් දැකගත හැකි ය.
ගොළුබෙල්ලා සොයාගත් පසු, ඔහුව පරිස්සමින් අතට ගෙන, කවචයේ විවෘත මාංශමය පැත්ත ඉහළට හරවන්න. ඉන්පසු සිහින් කුඩා කෝටු කැබැල්ලකින් ඔහුගේ මාංශමය ශරීරය ඉතා මෘදුව ස්පර්ශ කරන්න. මෙහිදී සත්වයාට හානියක් නොවන ලෙස ඉතා කාරුණිකව ක්‍රියා කිරීම වැදගත් ය. තදින් ඇනීමෙන් හෝ පීඩනයක් යෙදීමෙන් වළකින්න.
මෙසේ මෘදුව ස්පර්ශ කළ විට, ගොළුබෙල්ලා සිය ආරක්ෂාවට හෝ වෙනත් හේතුවක් නිසා සිය ශරීරයෙන් විනිවිද පෙනෙන, තරමක් උකු, සෙවල වැනි ද්‍රාවණයක් හෙවත් ලාටු ස්වල්පයක් පිට කිරීමට පටන් ගනී. මෙය ගොළුබෙල්ලාගේ ස්වභාවික ශාරීරික ක්‍රියාවලියකි. එම ලාටු ස්වල්පයක් පිරිසිදු කුඩා පුළුන් කැබැල්ලක හොඳින් තවරා ගන්න. ඉන්පසු එම පුළුන් කැබැල්ල වේදනාව ඇති දත මත තබන්න. මොහොතකට ඔබට සුළු තිත්ත රසයක් දැනෙන්නට පුළුවන. එහෙත් පැරැණි විශ්වාසයන්ට අනුව සහ අතීතයේ මෙම ප්‍රතිකාරය යොදාගත් අයගේ අත්දැකීම් වලට අනුව, ඉතා කෙටි කාලයක් තුළ දතේ වේදනාව සුව වී යාමක් හෝ සීග්‍රයෙන් අඩුවීමක් සිදු වේ.
ප්‍රතිකාරය අවසන් වූ පසු, ගොළුබෙල්ලාට කරදරයක් නොවන පරිදි ඔහුව පරිස්සමින්, හිස පහළට සිටින සේ සුදුසු ගසක කඳක් මත තබන්න. ඔහුට හානියක් කිරීම හෝ අහකට වීසි කිරීම නොකළ යුතු ය. අපට උපකාර කළ මෙම සත්වයාට නැවත ආරක්ෂිතව ඔහුගේ පරිසරයට යෑමට ඉඩ දීම අප සතු යුතුකමකි.